Mocznik to jeden z najpopularniejszych nawozów azotowych stosowanych w rolnictwie. Znakomicie wspiera rozwój roślin uprawnych, uzupełniając niedobory azotu i zapewniając niezbędną dawkę energii dla lepszego plonowania. Należy natomiast pamiętać, że efektywność stosowania mocznika jest ściśle uzależniona od warunków glebowych panujących na danym stanowisku. Po szczegóły zapraszamy do naszego artykułu.

pH gleby

Pierwszym kryterium mającym kluczowy wpływ na dostępność azotu dla roślin uprawnych, jest pH gleby. Optymalny jest odczyn od lekko kwaśnego do obojętnego, czyli pH 6,0-7,0. W takich warunkach mocznik jest skutecznie przekształcany do postaci amoniaku (NH₃) i dwutlenku węgla, co umożliwia roślinom efektywne przyswajanie azotu zawartego w nawozie.

Z kolei na bardzo kwaśnych glebach, czyli o pH poniżej 6,0, skuteczność nawożenia jest ograniczona z uwagi na wolniejsze tempo hydrolizy mocznika. Może to prowadzić do wymywania azotu i tym samym do strat nawozu, stąd tak ważne jest, aby przed rozpoczęciem nawożenia zbadać pH gleby i ewentualnie je zmodyfikować, chociażby poprzez wapnowanie.

Jeśli natomiast chodzi o gleby o odczynie zasadowym (pH > 7,5), to tutaj także wzrasta ryzyko strat azotu. Wynika to z faktu, iż przy wysokim pH większa część amoniaku ulatnia się do atmosfery i nie jest dostatecznie przyswajana przez rośliny – ten problem częściowo rozwiązano poprzez stosowanie mocznika z inhibitorem ureazy.

Porada eksperta Polfert:

Na glebach zasadowych zaleca się unikanie powierzchniowego stosowania mocznika, co sprzyjałoby szybkiemu ulatnianiu się amoniaku (i to pomimo faktu, iż proces ten jest spowalniany przez inhibitor ureazy). Znacznie efektywniejszym rozwiązaniem jest wymieszanie nawozu z glebą.

Dodajmy także, że pH gleby może się zmieniać, nawet w trakcie jednego sezonu, dlatego należy je regularnie monitorować i na tej podstawie dostosowywać dawkowanie mocznika.

Wilgotność gleby

Nie tylko pH jest kryterium pozwalającym określić dawkowanie mocznika na konkretnych glebach uprawnych. Należy również zwrócić uwagę na wilgotność podłoża. Dobrze nawodniona gleba sprzyja efektywnemu przekształcaniu mocznika w łatwo dostępny dla roślin azot. W przypadku zbyt suchej gleby, tempo przekształcania mocznika może być spowolnione, co będzie skutkować stratami azotu poprzez ulatnianie się amoniaku.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę na fakt, iż zbyt wilgotna gleba, zwłaszcza na stanowiskach ciężkich (gliniastych, słabo przepuszczalnych), może powodować utratę azotu poprzez jego wymywanie w trakcie opadów deszczu.

Temperatura gleby

Proces przekształcania mocznika w dobrze przyswajalne formy przebiega najbardziej efektywnie w temperaturze od 15°C do 25°C. Niższe temperatury mogą spowalniać hydrolizę mocznika i opóźniać dostępność azotu dla roślin.

Nawożenia mocznikiem należy również unikać w czasie upałów, szczególnie na glebach zasadowych. Wysokie temperatury zwiększają ryzyko ulatniania się amoniaku i tym samym mogą prowadzić do strat azotu.

Na koniec zwracamy jeszcze uwagę na strukturę gleby. Optymalne warunki do nawożenia mocznikiem zapewniają gleby stosunkowo lekkie i przepuszczalne. Na glebach ciężkich, o zbitej strukturze, istnieje znacznie większe ryzyko tracenia cennego azotu.